سوربیتول

مکانیسم اثر:

این دارو با ایجاد فشار اسموتیک، منجر به نگه داشتن آب در روده می شود و به این ترتیب به افزایش حرکات روده کمک می کند.
مقدار مصرف:

مقدار مصرف هر دارو را پزشک معالج تعیین می کند ولی مقدار مصرف معمول این دارو به شرح زیر می باشد:

بزرگسالان

یبوست:

۳۰ تا ۱۵۰ میلی لیتر از محلول سوربیتول (محلول ۷۰ درصد)

کودکان ۲ تا ۱۱ سال:

۲ میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن از محلول ۷۰ درصد سوربیتول
عوارض جانبی:

در صورت بروز عوارض زیر به صورت شدید فورا به پزشک خود اطلاع دهید:

ادامه یبوست، گیجی، خونریزی از مقعد، افزایش وزن ناگهانی، ورم غیرطبیعی، استفراغ، ضعف

عوارض شایع: تحریک مقعد، اسهال، نفخ، دل پیچه
بارداری و شیردهی:

در بارداری  و شیردهی فقط با نظر پزشک و در نظر گرفتن مزایای دارو نسبت به خطرات احتمالی آن می تواند استفاده شود.
تداخلات دارویی:

در صورت مصرف سدیم پلی استیرن سولفونات حتما به پزشک خود اصلاع دهید.
احتیاط مصرف:

قبل از مصرف دارو پزشک خود را در صورت وجود موارد زیر مطلع کنید:

    دیابت
    به هم خوردن تعادل اسیدهای بدن
    درد شکمی، تهوع، استفراغ یا خونریزی مقعد

موارد منع مصرف:

    سابقه حساسیت به هر یک از مواد تشکیل دهنده محلول سوربیتول
    در بیماران با عدم تحمل فروکتوز
    در مواردی که بیمار دچار قطع ادرار شده است

توصیه هایی برای مصرف کنندگان:

    محتوی هر ساشه را در نصف لیوان آب سرد حل کرده و میل کنید.
    این دارو را می توان با یا بدون غذا مصرف کرد.
    از مصرف سایر مسهل ها همراه سوربیتول خودداری کنید؛ مگر با تجویز پزشک.
    از مصرف خودسرانه این دارو برای مدت بیش از یک هفته بپرهیزید.

شرایط نگهداری:

در دمای بین ۱۵ تا ۳۰ درجه سانتی گراد، دور از نور و رطوبت و دور از دسترس اطفال نگهداری شود.

به گزارش خبرگزاری با علم و فناوری؛ قندها مهمترین مواد سوختنی بدن هستند و حدود ۵۰ تا ۷۰ درصد از کالری مورد نیاز روزانه انسان توسط مواد قندی تامین می شود . در عین حال، زیاد بودن میزان قند در خون موجب بیماری تحت عنوان دیابت یا مرض قند می­ شود. سوربیتول،  یکی از انواع قندهای موجود در میوه ها است که در اثر تجزیه در بدن به گلوکز تبدیل نمی شود . بنابراین، برای بیماران مبتلا به دیابت مضر نیست. این نوع قند در سیب، گلابی، گوجه،گیلاس، هلو، زرآلو و ازگیل وجود دارد. سوربیتول یا گلوسیتول یک قند الکلی است که بدن انسان آن را به کندی متابولیزه می کند. این ماده اولین بار در سال ۱۸۷۲توسط یک شیمیدان فرانسوی در خاکستر توت های کوهی کشف شد و به طور طبیعی در بسیاری از میوه ها وجود دارد. سوربیتول امروزه به طور صنعتی از هیدروژناسیون گلوکز تهیه می شود.

سوربیتول یک جانشین قند است. هر گرم سوربیتول۲/۶ کیلوکالری بر گرم انرژی تولید می کند درحالی که کربوهیدرات ها به طور متوسط ۴ کیلوکالری بر گرم انرژی تولید می کنند. امروزه سوربیتول به دو صورت محلول و متبلور به کار برده می شود. سوربیتول معمولا به عنوان ماده شیرین کننده، نگهدارنده رطوبت، بهبود دهنده، بافت ساز، نگهدارنده و عامل کلوخه شدن کاربرد دارد. سوربیتول بدست آمده توسط هیدروژناسیون کاتالیتیکی دکستروز ، شیرین کننده بسیار مناسبی برای تولید محصولات غذایی با قند کم است و همچنین به طور موفقیت آمیزی در صنایع دارویی و روغن های مو و پوست و در محدوده وسیعی از کاربردهایی غیر از کاربردهای غذایی استفاده می شود. پودرهای  سوربیتول به شکل های مختلفی می توانند استفاده شوند خواص پودری آن به میزان تراکم پذیری و در مورد قرصها به میزان سختی ، میزان به هم فشردگی و زمان حل شدن و مقاومت در مقابل نگهداری بستگی دارد.

کاربرد  سوربیتول

خمیر دندان ها ، روغن های مو و پوست: استفاده از سوربیتول در تولید خمیردندان و محصولات آرایشی و بهداشتی با ۶۰۰ هزار تن در سال ۲۰۱۳ رتبه اول را به خود اختصاص داده است. دلیل استفاده روزافزون از سوربیتول در این صنعت خواص ویژه سوربیتول شامل: تثبیت کنندگی، نرم کنندگی و خواص سطحی ویژه می باشد.

 ترکیب غیر ابتدایی و مشخصه جذب رطوبت  سوربیتول ، نقش مناسبی در خمیر دندان و روغنهای مو و پوست ایفا می کند . فاسد نشدن و طعم شیرین مطبوع آن نیز خواص کلیدی مهمی برای استفاده از این ماده در خمیر دندان است. تشکیل اسید لاکتیک از این ماده به طور قابل توجهی کم است و میزان PH  را به مقداری پائینتر از مقدار بحرانی که مرحله پیدایش پوسیدگی است ، پائین نمی آورد(۷/۵=PH)).

سوربیتول، همچنین در روغن های مو و پوست و اغلب مواد چرب به کار می رود . از توانایی  سوربیتول اغلب به منظور پایداری امولسیون ها و سوسپانسیون ها استفاده می شود.

صنایع غذایی: بعد از صنعت آرایشی و بهداشتی مصرف سوربیتول در صنایع غذایی و نوشیدنی با۵۳۷/۹ هزار تن در سال ۲۰۱۳ در رده دوم قرار دارد. از آنجا که هر نوع قندی که وارد بدن می شود سر انجام به صورت گلوکز وارد خون می گردد، بیماران مبتلا به مرض قند باید از گلوکز اجتناب کنند. اما، با مصرف سوربیتول ذخیره گلیکوژن و گلیکولیز که برای انسانها حیاتی هستند به طریق مناسبی برای دیابتی ها ثابت نگه داشته می شوند . قندهای الکلی اگر به میزان زیادی مصرف شوند ، اثر ملینی دارند چون جذب آنها در کندی صوت می گیرد. در صنایع غذایی،  سوربیتول یک شیرین کننده مهم جهت ساختن محصولات کم شیرینی برای دیابتی ها می باشد . موارد استفاده عمده آن در محصولات صنعت شیرینی سازی با شیرینی کم ، به خصوص درنباتها و صمغها ، آدامسها و شکلاتها می باشد. استفاده از  سوربیتول در صنایع شیرینی سازی مثل شکلات ، مخصوصاً شکلات های تخته ای که مصرف دارویی دارند ، بسیار مهم است .

کاربردهای غیر غذایی:  سوربیتول به عنوان ماده جاذب رطوبت و شکل پذیر در محدوده وسیعی از کاربردهایی غیر از کاربردهای غذایی از جمله در تنباکو و کاغذ استفاده می شود . سوربیتول یونهای فلزی را تفکیک می کند و به همین علت در گالوانیزاسیون و سیاه قلم آلومینیوم استفاده می شود.

داروها: اثرات درمانی خاص در کنار خواص تابعه ویژه، سوربیتول را برای مصارف دارویی مناسب می سازد .  سوربیتول در سوسپانسیونها ، امولسیونها و کرمها ، اثر تثبیت کننده دارد و گرفتن و از دست دادن آب را کنترل می کند . از خاصیت فساد ناپذیری  سوربیتول در شربتها استفاده می شود و از اثر شکل پذیر بودن آن در تولید کپسول های ژلاتینی استفاده می شود. با کمپرس کردن مستقیم پودر  سوربیتول ، قرص آن تولید می شود. خاصیت مهم قرص سوربیتول سرعت انحلال آن در آب است.

 آمارها حاکی از آن است که در سال ۱۳۹۵، ۱۶۸۰۶۲۰کیلوگرم سوربیتول از آلمان، فرانسه، لوکزامبورگ، هند و اندونزی به ایران وارد شده است که در مجموع از ارزش ۳۳۹۹۷۸۴۴۶۸۳ ریال معادل۱۱۰۳۴۰۲ دلار برخوردار بوده است.